
ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ
Περιοχές Άνευ Δρόμων: ένα καλό εργαλείο για την προστασία της ελληνικής Φύσης και ένα μετέωρο βήμα
Ως θετική κίνηση, αλλά και με προβληματισμό, υποδέχονται την πρωτοβουλία χαρακτηρισμού έξι βουνών (Λευκά Όρη, Σάος, Σμόλικας, Ταΰγετος, Τύμφη, Χατζή) ως «Περιοχών Άνευ Δρόμων» (ΠΑΔ)[1] οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, Αρκτούρος, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MEDASSET, Mom, WWF.
Με την ανακήρυξη των πρώτων 6 ΠΑΔ το ΥΠΕΝ αναγνωρίζει επίσημα το πρόβλημα που δημιουργεί στη βιοποικιλότητα η κατάτμηση φυσικών οικοσυστημάτων από δρόμους, οι οποίοι σχετίζονται με τις κυριότερες αιτίες απώλειας της βιοποικιλότητας παγκοσμίως όπως έχει επισημάνει η μελέτη για τις ΠΑΔ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων[2]. Επομένως οι ΠΑΔ είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για τη διαφύλαξη ακέραιων περιοχών της χώρας μας και την προστασία της φύσης και του τοπίου που βρίσκονται σε διαρκή υποχώρηση.
Ωστόσο η επικοινωνιακή φόρτιση της ανακοίνωσης του Υπουργείου, σε συνδυασμό με την μέχρι τώρα πολιτική του, δημιουργεί ερωτήματα για το σχήμα των ΠΑΔ, αλλά και για την ολοκλήρωση του καθεστώτος προστασίας των περιοχών Natura 2000, υποχρέωση της χώρας η οποία αδικαιολόγητα καθυστερεί εδώ και 10 χρόνια. Για αυτήν ακριβώς την καθυστέρηση, η χώρα μας υπέστη το 2020 ντροπιαστική καταδίκη από το Δικαστήριο της ΕΕ (απόφαση C‑849/19).
Οι 6 ΠΑΔ που ανακοινώθηκαν είναι, σε μεγάλο βαθμό, τμήματα περιοχών του δικτύου Natura 2000, όμως, τα κριτήρια επιλογής τους και η σύνδεσή τους με το υφιστάμενο νομικό καθεστώς είναι ασαφή. Παραμένει δε ανοιχτό το ερώτημα για την τύχη και των υπόλοιπων μικρότερων ΠΑΔ, έκτασης 10-50 τ.χλμ. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το έργο εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) και της θεσμοθέτησης συγκεκριμένων στόχων και μέτρων διατήρησης και ζωνών διαχείρισης μέσω των προβλεπόμενων Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ) για την προστασία των περιοχών του δικτύου Natura 2000. Οι μέχρι σήμερα καθυστερήσεις στην πρόοδο του έργου, καθώς έχει ξεκινήσει μέχρι στιγμής διαβούλευση μόνο για τρεις από τις 23 ΕΠΜ, είναι αδικαιολόγητες. Τα τμήματα περιοχών Natura που έχουν καταγραφεί ως άνευ δρόμων είναι απαραίτητο να ενταχθούν στις ΕΠΜ και να χαρακτηριστούν ως ζώνες αυξημένης ή απόλυτης προστασίας στα ΠΔ.
Είναι επίσης σημαντικό να ληφθούν υπόψιν οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα σχετικά με τον χαρακτηρισμό και την αποτελεσματική διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, αλλά και για τη δέσμευση των κρατών μελών να προστατεύσουν νομικά τουλάχιστον 30% της ξηράς και της θάλασσας της ΕΕ, εκ του οποίου το ένα τρίτο σε καθεστώς αυστηρής προστασίας, και να αποκαταστήσουν τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα.
Για την αποτελεσματική προστασία του Δικτύου Natura 2000 αλλά και για να έχει ουσιαστικό αντίκρυσμα η θέσπιση των ίδιων των ΠΑΔ, οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούμε απαραίτητες τις εξής ενέργειες:
-
Την αξιοποίηση των ΠΑΔ ως σαφούς και μετρήσιμου δείκτη για την αξιολόγηση του κατακερματισμού του τοπίου[1], και αξιολόγησή τους προς ένταξη στο θεσμικό πλαίσιο του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών.
-
Τη δέσμευση του ΥΠΕΝ για την ταχεία ολοκλήρωση της διαδικασίας θεσμικής προστασίας των περιοχών Natura (ολοκλήρωση των ΕΠΜ και έκδοση των ΠΔ), μέσα από τις απαραίτητες ευρείες και διαφανείς διαβουλεύσεις και με ξεκάθαρη προτεραιότητα στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην αντιμετώπιση του κατακερματισμού των οικοτόπων ως κριτηρίου για τη θέσπιση των απαραίτητων μέτρων και ζωνών προστασίας.
Τη διασφάλιση με πράξη νομικού χαρακτήρα ότι μέχρι την έκδοση των ΠΔ προστασίας σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας των Οικοτόπων, θα υπάρξει «πάγωμα» αδειοδότησης νέων έργων και δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των έργων ΑΠΕ, εντός των περιοχών Natura.
[1] Έκθεση της Κατάστασης Περιβάλλοντος της Ελλάδας 2018.
[1] Ορίζονται ως χερσαίες περιοχές με έκταση άνω του 1 τ.χλμ και που απέχουν πάνω από 1 χλμ από τον πλησιέστερο δρόμο
[2] Αναλυτικά η μελέτη: https://www.researchgate.net/publication/347911337_Oi_Perioches_Aneu_Dromon_PAD_os_ergaleio_periballontikou_schediasmou_sten_Ellada

Η προστασία της άγριας ζωής και των ελληνικών θαλασσών στο προσκήνιο
7 Φεβρουαρίου 2022
Κοινή τοποθέτηση 15 περιβαλλοντικών οργανώσεων με αφορμή το περιστατικό με τον ζιφιό
Η ιστορία του μικρού ζιφιού που έφθασε στα νερά της Αττικής σε κρίσιμη κατάσταση ήταν δραματική μεν, λόγω της κατάληξης του ζώου, όμως αφήνει μια σειρά από συμπεράσματα και μαθήματα που είναι σημαντικό να επισημανθούν και τα οποία αφορούν στην περίθαλψη και προστασία των απειλούμενων ειδών ζωής και εν τέλει στην αποτελεσματική διατήρηση των οικοτόπων τους.
Ως αρχική τοποθέτηση, οι 15 περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν θερμές ευχαριστίες στους επιστήμονες και ειδικευμένους εθελοντές που προσέφεραν γενναίες προσπάθειες για τη σωτηρία του ζιφιού. Αν και οι αρχικές ενδείξεις, από τις πρώτες κιόλας μέρες, δεν άφηναν ελπίδες θεραπείας, εντούτοις ο αγώνας που δόθηκε αλλά και η πάνδημη αγωνία για την τύχη του ήταν ειλικρινείς, συγκινητικές και ελπιδοφόρες για το μέλλον και την προφορά επιστημόνων και των φορέων της κοινωνίας των πολιτών στη προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας στη χώρα μας.
Με αφορμή το περιστατικό αυτό, οι οργανώσεις επισημαίνουν τις εξής προτεραιότητες:
• Άμεση οργάνωση της περίθαλψης άγριων ζώων: Η πολιτεία πρέπει επιτέλους να δει σοβαρά το θέμα της περίθαλψης άγριων ζώων στην Ελλάδα. Η άγρια ζωή είναι πολύτιμος εθνικός αλλά και υπερεθνικός πλούτος. Δεκαετίες τώρα, η δραστηριότητα αυτή επιτελείται από εθελοντικές οργανώσεις χωρίς κρατική στήριξη και βασίζεται στη σκληρή δουλειά ανθρώπων που έχουν αφιερωθεί στον σκοπό αυτόν. Οι οργανώσεις της περίθαλψης, πέραν των διασώσεων συγκεκριμένων ατόμων άγριων ζώων, συλλέγουν εδώ και χρόνια πολύτιμα δεδομένα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η πολιτεία πρέπει να υποστηρίξει ουσιαστικά τη λειτουργία των υπαρχόντων κέντρων περίθαλψης, που εδώ και δεκαετίες προσφέρουν πολύτιμο έργο, και να προχωρήσει στην δημιουργία ορισμένων νέων, για τις ανάγκες που δεν καλύπτονται από τα υπάρχοντα, με βάση τη γεωγραφία της χώρας, την προσβασιμότητα και άλλα κριτήρια, και πάντα σύμφωνα με τις διατάξεις, τις προδιαγραφές και τους κανονισμούς για την αναγνώριση και τα κριτήρια λειτουργίας των κέντρων περίθαλψης.
• Επείγουσα προστασία των βιοτόπων των κητωδών: Η χώρα είναι απαραίτητο να σεβαστεί τον μοναδικό φυσικό πλούτο που φιλοξενεί και να προστατεύσει αποτελεσματικά τους βιοτόπους των σπάνιων και ευάλωτων ειδών, όπως των κητωδών, και πρωτίστως την Ελληνική Τάφρο, η οποία στις μέρες μας απειλείται από τις παραχωρήσεις σε πετρελαϊκές για εξορύξεις υδρογονανθράκων αλλά και από άλλες πολλαπλές σημαντικές πιέσεις.
• Βιώσιμος σχεδιασμός για τον θαλάσσιο χώρο: Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός να προτάξει την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και όχι την επιβάρυνσή του με προβλέψεις για δραστηριότητες μεγάλου ρυπαντικού αποτυπώματος και κινδύνου για ατυχήματα.
• Εθνικά σχέδια δράσης ειδών προτεραιότητας: Τόσο το εθνικό σχέδιο δράσης για τα κητώδη, όσο και όλα τα σχέδια που εκκρεμούν, είναι απαραίτητο να εγκριθούν και η εφαρμογή τους να υποστηριχθεί με τον απαραίτητο διοικητικό συντονισμό, πόρους και με ανοιχτή και διαφανή συμβολή όλων των σχετικών και έμπειρων ερευνητικών και ακαδημαϊκών φορέων και οργανώσεων.
• Έμφαση στους φυσικούς οικοτόπους και τις περιοχές Natura: Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να τεθεί ως εθνική προτεραιότητα η ολοκλήρωση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και η θέσπιση μέτρων διατήρησης και προστασίας των περιοχών Natura. Υπενθυμίζεται ότι την εκπλήρωση αυτής της εθνικής υποχρέωσης έναντι του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ η Ελλάδα την καθυστερεί αδικαιολόγητα εδώ και μια δεκαετία, ενώ τον Δεκέμβριο του 2020 εκδόθηκε και σχετική καταδικαστική απόφαση από το Δικαστήριο της ΕΕ.
Οι οργανώσεις:
1. ΑΝΙΜΑ
2. Αρίων
3. Αρκτούρος
4. ΑΡΧΕΛΩΝ
5. Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
6. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης
7. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
8. Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών
9. Καλλιστώ
10. Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
11. Greenpeace
12. iSea
13. MEDASSET
14. ΜΟm
15. WWF Ελλάς
Ανοιχτή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό
28/4/2020
28/4/2020
Αρ. Πρωτ: 126/E.E.
Ανοιχτή Επιστολή Περιβαλλοντικών Οργανώσεων στον Πρωθυπουργό σχετικά με το νομοσχέδιο
«Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας»
Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
Από τους πρώτους κιόλας μήνες της θητείας σας σηκώσατε ψηλά στην ατζέντα σας τα θέματα της περιβαλλοντικής και κλιματικής προστασίας. Απευθυνόμαστε λοιπόν σε εσάς, καθώς το νομοσχέδιο που πριν από λίγες μέρες κατατέθηκε στη Βουλή και συζητιέται στις επιτροπές, το πρώτο ουσιαστικά στίγμα περιβαλλοντικής πολιτικής της κυβέρνησής σας, έχει πολύ σοβαρά προβλήματα και σε αρκετά σημεία επιφυλάσσει υποβάθμιση του θεσμικού πλαισίου προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.
Το περιβαλλοντικό πολυνομοσχέδιο που προωθείται στην Βουλή με το χαρακτήρα του κατεπείγοντος, είναι εξαιρετικά προβληματικό και χρήζει ουσιαστικών μεταβολών, ιδιαίτερα διότι σε πολλά σημεία του αγνοείται η Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όλες οι οργανώσεις επισημάναμε τα προβλήματα κατά τη διαβούλευση.
Ελάχιστα από τα προβλήματα που εντοπίσαμε ήδη ελήφθησαν υπ’ όψιν, παρόλο που όλοι μαζί εκπροσωπούμε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών, και τα στελέχη μας έχουν βαθιά γνώση του αντικειμένου, κάτι που μας επιτρέπει να διαμορφώνουμε βελτιωτικές προτάσεις.
Εκ των υστέρων, μετά τη λήξη της διαβούλευσης, προστέθηκαν επιπλέον, νέα άκρως προβληματικά άρθρα, για τα οποία εξ ορισμού δεν έχει γίνει καμία διαβούλευση.
Η διαδικασία προώθησης ως κατεπείγοντος ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου, σε εποχή πανδημίας κορονοϊού, όταν η Βουλή εργάζεται με λίαν περιορισμένη σύνθεση, είναι κατά την γνώμη μας εντελώς αδόκιμη από πλευράς κοινοβουλευτικών διαδικασιών.
Κατά συνέπεια παρακαλούμε να αναβληθεί η συζήτηση έως ότου η Βουλή λειτουργήσει ξανά σε πλήρη σύνθεση, ώστε να μπορέσουν να τοποθετηθούν οι βουλευτές επί ενός τόσο σοβαρού θέματος, με τόσο μακροχρόνιες επιπτώσεις.
Αποκλειστική μας πρόθεση, Κύριε Πρωθυπουργέ, αποτελεί η ριζική αναμόρφωση του νομοσχεδίου σύμφωνα με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με τιμή,
Οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις:
ΑΝΙΜΑ
Αρκτούρος
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Εταιρία Προστασίας Πρεσπών
Καλλιστώ
Greenpeace
MEDASSET
MΟm
WWF Ελλάς
Παγκόσμια διάκριση για τη MOm και την Ελλάδα
18/10/2017
Με ένα σημαντικό διεθνές βραβείο για το έργο της θα τιμηθεί η MOm (www.mom.gr) , η ελληνική περιβαλλοντική οργάνωση που ασχολείται με την προστασία του σπανιότερου είδους φώκιας στον πλανήτη, της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Πιο συγκεκριμένα, ο επιστημονικός συντονιστής της οργάνωσης, Δρ. Αλέξανδρος Καραμανλίδης επιλέχθηκε να βραβευθεί στις 26 Οκτωβρίου στο Χάλιφαξ του Καναδά με το Ειδικό Βραβείο «Διατήρησης» της Παγκόσμιας Ένωσης για την Επιστημονική Μελέτη των Θαλάσσιων Θηλαστικών (www.marinemammalogy.org). Το βραβείο αυτό είναι η ανώτατη τιμή που αποδίδεται από την Ένωση για δράσεις επιστημονικής μελέτης και προστασίας θαλάσσιων θηλαστικών. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Επιτροπής Βράβευσης «…η επιστημονική ομάδα της MΟm, με συντονιστή τον Δρ. Καραμανλίδη, έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια το επίκεντρο των διεθνών δράσεων για την προστασία της απειλούμενης με εξαφάνιση μεσογειακής φώκιας…οι πολυάριθμες επιστημονικές δημοσιεύσεις της αποτελούν τη βάση για την επιστημονική παρακολούθηση και διαχείριση της ανάκαμψης του είδους».
Η βράβευση αυτή αποτελεί σημαντική διεθνή διάκριση για την Ελλάδα και ταυτόχρονα αναγνώριση της 30χρονης αφοσίωσης της MΟm στην προστασία της απειλούμενης μεσογειακής φώκιας. Η πορεία αυτή θα συνεχιστεί με τη βασική πεποίθηση ότι η αποτελεσματική προστασία του είδους πρέπει να βασίζεται στη συστηματική δουλειά στο πεδίο και στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής.
Η MOm/Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, ιδρύθηκε το 1988 από ομάδα βιολόγων του Πανεπιστημίου Αθηνών και δραστηριοποιείται συνεχώς από τότε μέχρι σήμερα για την προστασία, διατήρηση και ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσα από την προστασία της μεσογειακής φώκιας, του μοναδικού είδους φώκιας της Μεσογείου και του σπανιότερου είδους φώκιας στον πλανήτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός των άλλων η MOm πραγματοποιεί από το 1990 το μοναδικό διεθνώς πρόγραμμα περίθαλψης ατόμων μεσογειακής φώκιας, σε συνεργασία με την Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Είναι επίσημα αναγνωρισμένο επιστημονικό ίδρυμα σύμφωνα με τη διεθνή σύμβαση CITES, ενώ όλες οι δράσεις της πραγματοποιούνται με τις σχετικές άδειες από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Από το 1996 η MOm είναι πλήρες μέλος με δικαίωμα ψήφου της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN).
Για περισσότερες πληροφορίες
MOm: 2105222888, κ. Δημήτρης Τσιάκαλος, Υπεύθυνος Επικοινωνίας
Μια κατηγορία κινδύνου «κατέβηκαν» οι μεσογειακές φώκιες
1/10/2016
Έπειτα από 25 χρόνια συστηματικών προσπαθειών για τη διατήρηση του είδους, έχουν αρχίσει πλέον να φαίνονται τα πρώτα θετικά αποτελέσματα, καθώς η IUCN ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με συγκεκριμένα βιολογικά κριτήρια, η μεσογειακή φώκια «κατεβαίνει» μια κατηγορία κινδύνου από «κρισίμως κινδυνεύον είδος» σε … «κινδυνεύον». Η θετική αυτή εξέλιξη βασίστηκε στην επιστημονική επαναξιολόγηση του είδους την οποία ζήτησε η IUCN από τους ειδικούς ερευνητές της MOm, οι οποίοι σε συνεργασία με ειδικούς από όλο τον κόσμο συγκέντρωσαν και αξιολόγησαν τα πιο πρόσφατα δεδομένα σχετικά με την κατάσταση διατήρησης της μεσογειακής φώκιας.
Οι βιολόγοι της MOm ανακοίνωσαν ότι τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί θετικές εξελίξεις στην κατάσταση διατήρησης της μεσογειακής φώκιας σε τουλάχιστον τρεις από τις τέσσερις βασικές περιοχής εξάπλωσης του είδους, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα έχουν βελτιωθεί σημαντικά και οι γνώσεις μας σχετικά με τη βιολογία και τις απειλές για το είδος. Αυτό που φαίνεται να έχει παίξει ουσιαστικό ρόλο στην καλυτέρευση της κατάστασης του είδους είναι η θετική πλέον αντιμετώπιση από την πλειοψηφία των πολιτών ως αποτέλεσμα της ενημέρωσης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και συνολικότερης ευαισθητοποίησής τους.
Παρόλα αυτά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος εξαφάνισης του είδους δεν έχει εκλείψει καθώς οι πληθυσμοί του παραμένουν ακόμη μικροί και «εύθραυστοι» ενώ πολλές από τις κύριες απειλές για το είδος παραμένουν σημαντικές, όπως η υποβάθμιση των βιοτόπων του και ο ανταγωνισμός με την αλιεία. Έτσι είναι απόλυτα απαραίτητες οι συστηματικές και συντονισμένες προσπάθειες από την ελληνική πολιτεία σε πολλούς τομείς και κυρίως σε αυτόν της αποτελεσματικής προστασίας των βιοτόπων του είδους.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Δρ. Α. Καραμανλίδης/Επιστημονικός Συντονιστής MOm
◄
1 / 1
►