28/4/2020
Αρ. Πρωτ: 126/E.E.
Ανοιχτή Επιστολή Περιβαλλοντικών Οργανώσεων στον Πρωθυπουργό σχετικά με το νομοσχέδιο
«Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας»

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
Από τους πρώτους κιόλας μήνες της θητείας σας σηκώσατε ψηλά στην ατζέντα σας τα θέματα της περιβαλλοντικής και κλιματικής προστασίας. Απευθυνόμαστε λοιπόν σε εσάς, καθώς το νομοσχέδιο που πριν από λίγες μέρες κατατέθηκε στη Βουλή και συζητιέται στις επιτροπές, το πρώτο ουσιαστικά στίγμα περιβαλλοντικής πολιτικής της κυβέρνησής σας, έχει πολύ σοβαρά προβλήματα και σε αρκετά σημεία επιφυλάσσει υποβάθμιση του θεσμικού πλαισίου προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

Το περιβαλλοντικό πολυνομοσχέδιο που προωθείται στην Βουλή με το χαρακτήρα του κατεπείγοντος, είναι εξαιρετικά προβληματικό και χρήζει ουσιαστικών μεταβολών, ιδιαίτερα διότι σε πολλά σημεία του αγνοείται η Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όλες οι οργανώσεις επισημάναμε τα προβλήματα κατά τη διαβούλευση.

Ελάχιστα από τα προβλήματα που εντοπίσαμε ήδη ελήφθησαν υπ’ όψιν, παρόλο που όλοι μαζί εκπροσωπούμε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών, και τα στελέχη μας έχουν βαθιά γνώση του αντικειμένου, κάτι που μας επιτρέπει να διαμορφώνουμε βελτιωτικές προτάσεις.

Εκ των υστέρων, μετά τη λήξη της διαβούλευσης, προστέθηκαν επιπλέον, νέα άκρως προβληματικά άρθρα, για τα οποία εξ ορισμού δεν έχει γίνει καμία διαβούλευση.

Η διαδικασία προώθησης ως κατεπείγοντος ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου, σε εποχή πανδημίας κορονοϊού, όταν η Βουλή εργάζεται με λίαν περιορισμένη σύνθεση, είναι κατά την γνώμη μας εντελώς αδόκιμη από πλευράς κοινοβουλευτικών διαδικασιών.

Κατά συνέπεια παρακαλούμε να αναβληθεί η συζήτηση έως ότου η Βουλή λειτουργήσει ξανά σε πλήρη σύνθεση, ώστε να μπορέσουν να τοποθετηθούν οι βουλευτές επί ενός τόσο σοβαρού θέματος, με τόσο μακροχρόνιες επιπτώσεις.

Αποκλειστική μας πρόθεση, Κύριε Πρωθυπουργέ, αποτελεί η ριζική αναμόρφωση του νομοσχεδίου σύμφωνα με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με τιμή,
Οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις:
ΑΝΙΜΑ
Αρκτούρος
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Εταιρία Προστασίας Πρεσπών
Καλλιστώ
Greenpeace
MEDASSET
MΟm
WWF Ελλάς

Με ένα σημαντικό διεθνές βραβείο για το έργο της θα τιμηθεί η MOm (www.mom.gr) , η ελληνική περιβαλλοντική οργάνωση που ασχολείται με την προστασία του σπανιότερου είδους φώκιας στον πλανήτη, της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus. Πιο συγκεκριμένα, ο επιστημονικός συντονιστής της οργάνωσης, Δρ. Αλέξανδρος Καραμανλίδης επιλέχθηκε να βραβευθεί στις 26 Οκτωβρίου στο Χάλιφαξ του Καναδά με το Ειδικό Βραβείο «Διατήρησης» της Παγκόσμιας Ένωσης για την Επιστημονική Μελέτη των Θαλάσσιων Θηλαστικών (www.marinemammalogy.org). Το βραβείο αυτό είναι η ανώτατη τιμή που αποδίδεται από την Ένωση για δράσεις επιστημονικής μελέτης και προστασίας θαλάσσιων θηλαστικών. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Επιτροπής Βράβευσης «…η επιστημονική ομάδα της MΟm, με συντονιστή τον Δρ. Καραμανλίδη, έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια το επίκεντρο των διεθνών δράσεων για την προστασία της απειλούμενης με εξαφάνιση μεσογειακής φώκιας…οι πολυάριθμες επιστημονικές δημοσιεύσεις της αποτελούν τη βάση για την επιστημονική παρακολούθηση και διαχείριση της ανάκαμψης του είδους».

Η βράβευση αυτή αποτελεί σημαντική διεθνή διάκριση για την Ελλάδα και ταυτόχρονα αναγνώριση της 30χρονης αφοσίωσης της MΟm στην προστασία της απειλούμενης μεσογειακής φώκιας. Η πορεία αυτή θα συνεχιστεί με τη βασική πεποίθηση ότι η αποτελεσματική προστασία του είδους πρέπει να βασίζεται στη συστηματική δουλειά στο πεδίο και στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής.

Η MOm/Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, ιδρύθηκε το 1988 από ομάδα βιολόγων του Πανεπιστημίου Αθηνών και δραστηριοποιείται συνεχώς από τότε μέχρι σήμερα για την προστασία, διατήρηση και ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσα από την προστασία της μεσογειακής φώκιας, του μοναδικού είδους φώκιας της Μεσογείου και του σπανιότερου είδους φώκιας στον πλανήτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός των άλλων η MOm πραγματοποιεί από το 1990 το μοναδικό διεθνώς πρόγραμμα περίθαλψης ατόμων μεσογειακής φώκιας, σε συνεργασία με την Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Είναι επίσημα αναγνωρισμένο επιστημονικό ίδρυμα σύμφωνα με τη διεθνή σύμβαση CITES, ενώ όλες οι δράσεις της πραγματοποιούνται με τις σχετικές άδειες από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Από το 1996 η MOm είναι πλήρες μέλος με δικαίωμα ψήφου της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN).

​

Για περισσότερες πληροφορίες

MOm: 2105222888, κ. Δημήτρης Τσιάκαλος, Υπεύθυνος Επικοινωνίας

Έπειτα από 25 χρόνια συστηματικών προσπαθειών για τη διατήρηση του είδους, έχουν αρχίσει πλέον να φαίνονται τα πρώτα θετικά αποτελέσματα, καθώς η IUCN ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με συγκεκριμένα βιολογικά κριτήρια, η μεσογειακή φώκια «κατεβαίνει» μια κατηγορία κινδύνου από «κρισίμως κινδυνεύον είδος» σε … «κινδυνεύον». Η θετική αυτή εξέλιξη βασίστηκε στην επιστημονική επαναξιολόγηση του είδους την οποία ζήτησε η IUCN από τους ειδικούς ερευνητές της MOm, οι οποίοι σε συνεργασία με ειδικούς από όλο τον κόσμο συγκέντρωσαν και αξιολόγησαν τα πιο πρόσφατα δεδομένα σχετικά με την κατάσταση διατήρησης της μεσογειακής φώκιας.

Οι βιολόγοι της MOm ανακοίνωσαν ότι τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί θετικές εξελίξεις στην κατάσταση διατήρησης της μεσογειακής φώκιας σε τουλάχιστον τρεις από τις τέσσερις βασικές περιοχής εξάπλωσης του είδους, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα έχουν βελτιωθεί σημαντικά και οι γνώσεις μας σχετικά με τη βιολογία και τις απειλές για το είδος. Αυτό που φαίνεται να έχει παίξει ουσιαστικό ρόλο στην καλυτέρευση της κατάστασης του είδους είναι η θετική πλέον αντιμετώπιση από την πλειοψηφία των πολιτών ως αποτέλεσμα της ενημέρωσης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και συνολικότερης ευαισθητοποίησής τους.

​

Παρόλα αυτά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος εξαφάνισης του είδους δεν έχει εκλείψει καθώς οι πληθυσμοί του παραμένουν ακόμη μικροί και «εύθραυστοι» ενώ πολλές από τις κύριες απειλές για το είδος παραμένουν σημαντικές, όπως η υποβάθμιση των βιοτόπων του και ο ανταγωνισμός με την αλιεία. Έτσι είναι απόλυτα απαραίτητες οι συστηματικές και συντονισμένες προσπάθειες από την ελληνική πολιτεία σε πολλούς τομείς και κυρίως σε αυτόν της αποτελεσματικής προστασίας των βιοτόπων του είδους.

​

Για περισσότερες πληροφορίες:

Δρ. Α. Καραμανλίδης/Επιστημονικός Συντονιστής MOm

Τις τελευταίες ημέρες εμφανίζεται τακτικά στις ακτές των νοτίων προαστίων της Αθήνας (κυρίως από τον Άγιο Κοσμά μέχρι το Φάληρο) μια ενήλικη αρσενική φώκια. O “Κοσμάς» όπως τον ονομάσαμε, είναι ταλαιπωρημένος με ένα πρόσφατο άσχημο τραύμα στο πίσω αριστερό του πτερύγιο, έχει χάσει πολύ βάρος και είναι μάλλον προχωρημένης ηλικίας. Η MOm παρακολουθεί την κατάστασή του σε συνεργασία με την υπεύθυνη κτηνίατρο κα. Νατάσσα Κομνηνού και ήδη χορηγήθηκε στο ζώο κατάλληλη δόση αντιβίωσης μακράς διάρκειας. Καθώς τις συγκεκριμένες ακτές χρησιμοποιούν καθημερινά πολλοί συμπολίτες μας είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα παρακάτω:

Οι φώκιες σε αντίθεση με τα δελφίνια βγαίνουν τακτικά στη στεριά για να ξεκουραστούν, όπου μπορούν να παραμείνουν χωρίς πρόβλημα για πολλές ώρες. Για αυτό, αν αντιληφτείτε την ύπαρξη του Κοσμά σε μια παραλία παρακαλούμε τηρείστε τις παρακάτω οδηγίες:

Μην πλησιάσετε τη φώκια σε απόσταση μικρότερη των τριάντα μέτρων. Αν το επιθυμείτε παρατηρήστε την από απόσταση με ησυχία και φωτογραφίστε την, καθώς έχετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά στον πλανήτη και το μοναδικό είδος φώκιας της Μεσογείου. 

Σε καμιά περίπτωση μην προσπαθήσετε να την εξαναγκάσετε να γυρίσει πίσω στη θάλασσα και προπάντων μην τη βρέξετε. Το ζώο έχει επιλέξει να βρίσκεται στη στεριά γιατί έχει ανάγκη από ξεκούραση και ησυχία.

Μην αφήσετε παιδιά να τρέξουν κοντά του και να το αγγίξουν. Είναι επικίνδυνο, καθώς το ζώο θα ενοχληθεί και θα τρομάξει και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να προσπαθήσει να δαγκώσει. Σκεφθείτε ότι το άσχημο τραύμα που έχει το ζώο (λείπει ολόκληρο κομμάτι από το πίσω του πτερύγιο) πιθανότατα προκλήθηκε από το δάγκωμα άλλου αρσενικού ζώου, άρα έχετε έτσι μια εικόνα για τη ζημιά που μπορούν να κάνουν τα δόντια μιας ενήλικης φώκιας.

Μην αφήσετε κατοικίδια ζώα να το πλησιάσουν.

Διώξτε αδέσποτα ζώα μακριά του.

Ενημερώστε μας για τη θέση του.

Ευχαριστούμε όλους τους ευαισθητοποιημένους πολίτες που μας ενημερώνουν άμεσα, τις Λιμενικές Αρχές, τον Δήμο Παλαιού Φαλήρου, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Ίδρυμα THALASSA καθώς και το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο για την υποστήριξή τους.

17 περιβαλλοντικές οργανώσεις απαντούν στους «υπαίθριους μύθους» περί ενός «σκοτεινού σχεδίου» απελευθέρωσης άγριων ζώων στην ελληνική φύση. Μύθοι που παρότι δεν ευσταθούν, πυροδοτούν επικίνδυνες πρακτικές και δημιουργούν αρνητικά προηγούμενα για απειλούμενα είδη και όχι μόνο.

Κάθε χρόνο ερχόμαστε αντιμέτωποι με φήμες για φίδια, αρκούδες, λύκους και τσακάλια που έχουν κατακλύσει, υποτίθεται, την ελληνική ύπαιθρο, από κρυφές και ανεξέλεγκτες απελευθερώσεις «οικολόγων» ή αγνώστων ατόμων που κινούνται ύποπτα σε δασικούς δρόμους… Οι φήμες αφορούν συνήθως προστατευόμενα ζώα που προκαλούν ζημιές, όπως ο λύκος ή η αρκούδα, ή «τρομακτικά» ζώα, όπως τα φίδια.

​

Πόσο εφικτή όμως και ωφέλιμη θα ήταν για την ελληνική φύση μια τέτοια πρακτική; Το κείμενο των 17 οργανώσεων που μπορείτε να βρείτε εδώ, αποδομεί αυτόν τον μύθο και αναλύει πόσο αβάσιμος αλλά και επικίνδυνος είναι τόσο για τη βιοποικιλότητα όσο και για εμάς τους ίδιους.

Επιπλέον, οι άνθρωποι των οργανώσεων που δουλεύουν καθημερινά και επί χρόνια μέσα στη φύση, μοιράζονται προσωπικές μαρτυρίες από τραγικά και ευτράπελα που τους έχουν συμβεί στις επαφές τους με διάφορους πολίτες που έχουν παρασυρθεί από τους μύθους.

«Η προστασία των απειλούμενων ειδών απαιτεί τη συνεργασία και την κατανόηση των κατοίκων και επαγγελματιών της υπαίθρου. Οι μύθοι περί απελευθερώσεων θίγουν ακριβώς αυτή την απαραίτητη συνθήκη και φέρνουν χωρίς λόγο αντιμέτωπες ομάδες επαγγελματιών, όπως πχ οι κτηνοτρόφοι, με ΜΚΟ, τοπικές αρχές και επιστήμονες. Η αποδόμηση αυτών των σεναρίων επιστημονικής φαντασίας έχει μεγάλη σημασία, καθώς μόνο με τη βοήθεια όλων αυτών των ανθρώπων μπορούμε να εφαρμόσουμε ρεαλιστικές λύσεις για την προστασία τόσο της άγριας ζωής όσο και των επαγγελματιών της υπαίθρου και των περιουσιών τους», δηλώνουν οι 17 φορείς που συνέταξαν το κείμενο.

​

Δείτε εδώ ολόκληρο το κείμενο που αναιρεί τον μύθο, εξηγεί γιατί οι μαζικές κρυφές απελευθερώσεις άγριων ειδών είναι ανέφικτες και επικίνδυνες και ζητάει από τους πολίτες να γίνουν συμμέτοχοι στη λύση για αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Είναι ένα αποκαλυπτικό κείμενο με προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων των οργανώσεων που δουλεύουν μέσα στη φύση και έχουν έρθει πολλές φορές αντιμέτωποι με απίστευτες, κωμικοτραγικές πολλές φορές, καταστάσεις.

Κώδωνα κινδύνου κρούουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καθώς ο Νότιος Κυπαρισσιακός Κόλπος κινδυνεύει να καταστραφεί με ευθύνη του ΥΠΕΚΑ. Πρόκειται για μια περιοχή με εξέχουσα οικολογική σημασία καθώς αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη περιοχή ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο και φιλοξενεί εκτεταμένο οικοσύστημα θινών.

​

Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας έχει παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επειδή δεν έχει εξασφαλίσει την προστασία του απειλούμενου είδους στη συγκεκριμένη περιοχή, οι ελληνικές αρχές προωθούν με γοργούς ρυθμούς και με κλειστές διαβουλεύσεις Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο όχι μόνο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης και αποτελεσματικής προστασίας αλλά, αντίθετα, στοχεύει στην εξυπηρέτηση οικοδομικών συμφερόντων, διακινδυνεύοντας έτσι το μέλλον της περιοχής αλλά και φέρνοντας την χώρα προ μιας βέβαιης καταδίκης.

​

Συνοπτικά το Σχέδιο Π.Δ.:

Χαρακτηρίζει την περιοχή ως Περιφερειακό και όχι Εθνικό Πάρκο ως οφείλει με βάση την ισχύουσα νομοθεσία λόγω της «μεγάλης έκτασης» και της «εξέχουσας οικολογικής σπουδαιότητάς» της, υποβιβάζοντας έτσι την ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας. Κατακερματίζει την περιοχή σε 37 ζώνες και υποζώνες, εισάγοντας μια πανσπερμία ασαφών μέτρων και ρυθμίσεων και οδηγώντας στην παγίωση της υπάρχουσας ανεξέλεγκτης κατάστασης, επιδιώκοντας να μετατρέψει μια φυσική περιοχή σε τουριστική/ οικιστική. 

​

Νομιμοποιεί τις παράνομες παρεμβάσεις που έχουν γίνει, όπως για παράδειγμα τους παράνομους δρόμους που έχουν ανοιχθεί από την εταιρία «Νέος Κότινος Α.Ε.» (ιδιοκτήτρια μεγάλης έκτασης στην οικολογικά ευαίσθητη περιοχή) καταστρέφοντας τις θίνες. Σημειώνεται ότι για τους δρόμους αυτούς εκκρεμούν ποινικά δικαστήρια. 

Επιτρέπει τη δόμηση πίσω από τον πυρήνα ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας (περιοχή από τον ποταμό Νέδα ως το χωριό Καλό Νερό, όπου συγκεντρώνεται το 82% των φωλιών του είδους) με ελάχιστους περιορισμούς, εισάγοντας την Περιοχή Οικοανάπτυξης (ΠΟΙΚ 4) μεταξύ  δύο  ζωνών  Προστασίας  της  Φύσης και ικανοποιώντας τα οικοδομικά συμφέροντα της εταιρίας «Νέος Κότινος Α.Ε.», που στοχεύουν στην ανέγερση 47 βιλλών στο παραλιακό μέτωπο. Σημειώνεται ότι στην περιοχή αυτή το ΥΠΕΚΑ έχει επιβάλει αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών, αναγνωρίζοντας την ανάγκη διατήρησης των φυσικών χαρακτηριστικών της. Η παρεμβολή αυτής της λεπτής ζώνης θα  οδηγήσει  σε κατακερματισμό  του  οικοσυστήματος  των  θινών που προστατεύουν την ακτή από τη διάβρωση. Η αλλαγή αυτή μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στο παραλιακό μέτωπο του Κυπαρισσιακού.

Χαρακτηρίζει την παραλία ωοτοκίας ως Περιοχή Προστασίας της Φύσης μόνο κατ’ επίφαση, αφού ακόμα και στον πυρήνα ωοτοκίας επιτρέπει την κατάληψη του 30% της παραλίας με ξαπλώστρες.
Αποσιωπά την ανάγκη αποκατάστασης στοιχείων της φύσης που έχουν καταστραφεί με παράνομες ενέργειες, όπως διάνοιξη δρόμων.

​

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, Καλλιστώ, περιβαλλοντική οργάνωση για την άγρια ζωή και την φύση, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MEDASSET, MOm και WWF Ελλάς θέτουν το ΥΠΕΚΑ προ των ευθυνών του και καλούν την πολιτική ηγεσία του:

-Να χαρακτηρίσει την περιοχή ως Εθνικό Πάρκο

-Να καταργήσει την ζώνη Οικοανάπτυξης ΠΟΙΚ 4 και να την χαρακτηρίσει ως Περιοχή Προστασίας της Φύσης, με συνακόλουθη απαγόρευση δόμησης

-Να καθορίσει μέτρα στις παραλίες ωοτοκίας για την διασφάλιση της απρόσκοπτης ωοτοκίας

να αναμορφώσει το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος ώστε να διασφαλίσει τη διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου της περιοχής και να προωθήσει ένα μακρόπνοο πλαίσιο  βιώσιμης ανάπτυξης. 

Σημειώσεις προς συντάκτες:

1. To Προεδρικό Διάταγμα αφορά την ευρύτερη περιοχή του Κυπαρισσιακού από τον Αλφειό μέχρι και την Κυπαρισσία. Καλύπτει 3 περιοχές Natura («GR 2330005: Θίνες και παραλιακό Δάσος Ζαχάρως, Στροφυλιά, Κακόβατος», «GR 2550005: Θίνες Κυπαρισσίας: Νεοχώρι – Κυπαρισσία» και «GR 2330008: Θαλάσσια περιοχή Κόλπου Κυπαρισσίας: Ακρ. Κατάκολο – Κυπαρισσία»).
2.  Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις υπέβαλαν στον Υπουργό ΠΕΚΑ, κ. Ιωάννη Μανιάτη, την σύνοψη των παρατηρήσεων που κατατέθηκαν κατά τη διαβούλευση του σχεδίου Π.Δ. και αφορούν ειδικά τον Νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο.
3. Τα αναλυτικά σχόλια των οργανώσεων, με τα οποία συμμετείχαν στην διαβούλευση του Σχεδίου Π.Δ., διατίθενται στην ιστοσελίδα: 
http://www.archelon.gr/contents/photos/File/ARCHELON_WWF_MEDASSET_7-9-2014.pdf